| | | | Amerikan Astromoni Derneği’nin San Diego’daki ulusal toplantısında Cambridge’deki Astrofizik Merkezi’nden iki araştırmacı, yörüngedeki teleskoplarla, ışığı bile bırakmayan gökcisminin varlığına ilişkin elde ettikleri kanıtları içeren çalışmalarını sundu.
Gökbilimcilerin kullandıkları Chandra X ışınları Gözlem Merkezi teleskopları, kara deliğin dipsiz ‘boğaz’ında sürekli artan hızla sarmallanan gökcisminin yaydığı enerjiyi ölçtü. Çalışmaya göre, teleskoplar, birden parlayan yıldızların (nova) yaydığı X ışınları üzerine odaklandı. Yıldızlardaki ani parlamaya, yakındaki yoldaş yıldızdan cisim çekerken oluşan enerji patlamasının neden olduğu belirtiliyor.
Teleskoplar, novadan yayılan X ışınlarıyla birlikte, gökcismi içine çekildiği yıldızın merkezine ulaşırken enerjiye ne olduğunu izledi. X ışınlarının salındığı bazı novaların nötron yıldızları, bazılarının da kara delikleri oluşturduğu kaydediliyor.
X ışını yayan nova, sıkışık nötron çekirdeklerini kapsıyorsa, merkezine doğru çektiği cisim, X ışınlarının nihai patlaması sonucundaki parlaklıktan sonra da parlamaya devam ediyor. Ancak X ışını yayan nova kara deliği oluşturuyorsa, içeri doğru sarmallanan enerji teorik olarak aniden yok oluyor.
DÖRT ENERJİ AKIMI
Çalışmayı yapan araştırmacılar da bu teoriye göre kara delik çevresinde beklenen en az dört enerji akımı örneği saptadıklarını kaydettiler. Teze göre, eğer enerji bir nötron yıldızına çarpıyorsa daha parlak hale geliyor, görünüyor, kara deliğe çarpıyorsa yok oluyor. Kara deliklerin, büyük kütleli yıldızların ömürlerini tüketmeleri sonucu oluşabileceği düşünülüyor.
Bu tür bir yıldızın, yaşamının son evresinde içerdiği tüm termonükleer yakıtları yakarak kararsız duruma geldiği ve kütle çekiminin etkisiyle büzülmeye başladığı belirtiliyor. Herhangi bir yıldızın bir kara delik haline gelebilmesi için, kütlesinin Güneş’in kütlesinden daha fazla olması gerekiyor. Daha düşük kütleli yıldızlar, evrimleri sonunda daha düşük oranlarda çökerek büzülür ve bunun sonunda ya beyaz cüce, ya da nötron yıldızı durumuna gelir.
Kara deliklere ilişkin farklı yaklaşımda, bazı kara deliklerin yıldız kökenli olmadığı üzerinde durulsa da ve buna göre kuramsal olarak belirli miktardaki bir gaz kütlesi yeterince sıkıştırılınca bir kara delik oluşturabileceği kaydedilse de, kara delikler genellikle sıradan bir yıldızın çevresinde araştırılıyor. Çünkü bu tür cisimler, ancak çevrelerindeki madde üzerinde uyguladıkları kütle çekim etkisiyle saptanabiliyor. | |
İki 'tuhaf' gezegen sistemi bulundu
Türk Telekom’dan ücretsiz masal ve müzik servisi
