Ceviz Kabuğundaki Evren: Hawking ne anlatmaya çalışıyor?

Ceviz Kabuğundaki Evren:
Hawking ne anlatmaya çalışıyor?

Üçüncü kitabıyla yine çok satanlar listesine giren Hawking, ‘her şeyin teorisi’ projesini tamamlamaya yaklaşıyor.

Erdal Kaplanseren
NTV-MSNBC

7 Ekim — Genel Görelilik, kuantum mekaniği, kara delikler, süper novalar, süper bağlar, p-zarlar, süper kütle çekimi ve membralar bilim dünyasına dışarından bakanlara pek tanıdık gelmiyor. Ama zamanı ve varoluşu kavrayabilmek, yaşadığımız evrene farklı bir pencereden bakabilmek için bilim adamı olmak da gerekmiyor.

			Einstein’ın ardından dünyanın ikinci büyük fizikçisi olarak kabul edilen Stephen Hawking, yukarıda sıraladığım matematik ve fizik kokan konuları duru anlatımıyla bir kitapta topladı. İki bölümden oluşan yazımda, Hawking’in “Ceviz Kabuğundaki Evren” adlı kitabını merak ettirmek istedim.
	“Bir ceviz kabuğunda hapsolabilir ve kendimi sonsuz uzayın bir kralı sayabilirdim” — SHAKESPEARE Hamlet, 2. Perde, 2. Sahne		Hawking’in, Türkçe’ye tercüme edilerek Haziran 2002’de Alfa Yayınları (http://www.alfakitap.com) tarafından piyasaya sürülen “Ceviz Kabuğundaki Evren” adlı kitabı tüm dünyada yoğun bir ilgiyle karşılandı. Bu yazıyı, kitabı tanımaya başlamadan önce ısınma hareketleri yapmak olarak görüyorum. Ceviz Kabuğundaki Evren’in içeriğiyle ilgili detayları önümüzdeki günlerde yayınlayacağımız ikinci bölümde bulacaksınız. PROFESÖR STEPHEN WILLIAM HAWKING Tam adı Stephen William Hawking olan bilim adamı, 8 Ocak 1942’de (Galileo’nun ölümünden 300 yıl sonra) Oxford’da doğdu. Oxford’da doğa bilimleri üzerine kolej eğitimi aldıktan sonra 1966 yılında Cambridge’de kozmoloji eğitimi görmeye başladı. Babasının, tıbbı tercih etmesi konusundaki ısrarlarına rağmen Hawking matematiğe olan tutkusundan hiç vazgeçmemişti. 1971’de “Zaman ve uzayın geniş ölçekli yapısı” (The Large Scale Structure of Spacetime) adlı makalesini yayınlayarak bilim dünyasının ilgisini çekti. 1973 yılında Astronomi Enstitüsü’nde Uygulamalı Matematik ve Teorik Fizik bölümüne girerek bilimsel araştırmalar yapmaya başladı. 1979’da matematik profesörü oldu.
	“Nereden geliyoruz? Evren nasıl başladı? Evren ne için bu şekilde? Nasıl son bulacak? Sorular açık ve şaşırtıcı seviyede basit, ancak cevapları şimdilik çok uzakta.” — STEPHEN HAWKING		1963’te rahatsızlık belirtileri başlayan ALS (Amyotrophic Lateral Sclerosis) hastalığı giderek ilerledi ve 1980’den itibaren bilgisayarla donatılmış bir tekerlekli sandalyede yaşamaya mahkum oldu. Albert Einstein’ın Genel İzafiyet Teorisi üzerine araştırmalar yaptı ve büyük yankılar uyandıran bilimsel makaleler yazdı. Stephen Haweking her ne kadar Quantum mekaniği, evrenin kökeni ve kara delikler konularında yoğunlaşan teorileriyle tanınsa da, zaman zaman yaptığı ilginç açıklamalarla basının ilgisini çekiyor. MİLYONLARCA SATAN KİTAPLAR Stephen Hawking’in üç tane “best seller” olmuş kitabı bulunuyor. 1988’de çıkan “Zamanın Kısa Tarihi” (A Brief History of Time)’nin ardından “Kara Delikler ve Bebek Evrenler” (Black Holes and Baby Universes)’i; 2001’de de “Ceviz Kabuğundaki Evren (The Universe in a Nutshell) adlı son kitabını yayınladı. Her üç kitabı tüm dünyada milyonlarca sattı. Bilimin popülerleşmesine yardımcı olan pek çok yayın bulunuyor. Ama hiçbir yayın Hawking’in kitapları kadar büyük bir ilgi patlaması yaratmamıştır. Ünlü fizikçinin “Zamanın Kısa Tarihi” kitabı, tüm dünyada bugüne kadar 10 milyon civarında satış yaptı ve “çok satanlar” listesine giren ilk fizik kitabı oldu. Ama -ben dahil- pek çok insan, Hawking’in bu kitabının, satıldığı kadar okunmadığını düşünüyor. Hawking yaşayan en popüler bilim adamı ve yazdıkları tüm dünyada o kadar çok konuşuluyor ki, hani “ışığı gören geliyor” derler ya, sanki öyle bir durum var ve her duyan alıyor bu kitabı. Ama sayfalar biraz karıştırıldıktan sonra “peh peh... çok iyi yazmış” denip eve gelecek misafirlerin görebileceği bir konumda kitaplığa yerleştiriliyor. Biraz sert bir yaklaşım göstermiş olabilirim; ancak bilim ve sanatın insanlar için iyi birer gösteriş aracı olduğu da aşikar. Bu yüzden, görece basit anlatıma sahip olan Hawking’in kitapları her zaman büyük bir ilgiyle karşılandı. Bu argüman kesinlikle Hawking’in teorileri ve yapıtlarının içeriğini bağlamaz.
	“Zaman sadece bir yönde -geleceğe doğru işleyen ana bir hat mı? Yoksa daha önceki bir kavşakta ana hatla yeniden birleşmek üzere geri bağlanabilir mi?” — STEPHEN HAWKING		Hawking’in özel web sitesindeki (http://www.hawking.org.uk) “Yayınlar” bölümünde (http://www.hawking.org.uk/info/pub.html) yukarıda adlarını saydığım kitapları tam metin olarak “.pdf” ve “.ps” formatlarında bilgisayarınıza indirebilirsiniz. İÇİNDE YAŞADIĞIMIZ CEVİZ KABUĞU Dünyanın her tarafında çalışan binlerce bilim adamı ve bilim kadını, dünyamızın, küçücük bir parçasını oluşturduğu evrenimizi keşfetmek için çabalıyorlar. Bilimsel araştırmalar bize her gün yeni bir gelişmeyi müjdeliyor. Binlerce yıllık bir bilgi mirasını, süper teknolojiler sayesinde son yıllarda kat kat artırdık. Varlığından haberdar olmadığımız yeni gezegenler ve kavramlar bize “merhaba” diyor. Uzay araştırmaları yapan kurumların son bulgularına göre sadece Samanyolu’nda dünyamızın benzeri olan gezegen sayısı 30 bin civarında. Bu da, uzayda akıllı yaşam formlarının bulunduğu ve belki gelecekte bizimle iletişime geçecekleri şüphesini doğuruyor. Stephen Hawking’e göre uzay araştırmaları yaparken çok dikkatli olmakta fayda var. Nitekim, insanoğlu uzayda canlı ararken başını belaya sokabilir. Ünlü fizikçi geçtiğimiz sene, üniversitede düzenlenen rutin konferanslardan birinde, uzayda yaşam araştırmaları konusunun fazla “kurcalanmaması” gerektiğini söylemişti. Hawking’in bir bildiğinin olduğunu mu yoksa bunu lüzumsuz bir vesvese olarak mı görmeliyiz bilemiyorum. Stephen Hawking’in popülaritesini destekleyen en önemli etkenlerden biri, yalın ve kolay anlaşılır bir dil kullanması. Bu üslubunu, renkli ve fantastik hikayelerle zenginleştirmesi de cabası. Ünlü fizikçi 10 Aralık 2000’de BBC televizyonunda bir canlı yayına katılarak dünyanın 2800’de miyadını dolduracağını, dengelerin çökeceğini, insanların o zamana kadar uzayda uygun yaşam alanları keşfetmesi veya oluşturması gerektiğini açıklamıştı.
	“2600 yılına gelindiğinde dünya nüfusu omuz omuza duracak, üstelik elektrik kullanımı da Dünya’nın kor gibi parlamasına neden olacak.” — STEPHEN HAWKING		Hawking, yıllar önce bir konferansta galaksilerle ilgili perspektifini de şu sözleriyle özetlemişti: Bugün biliyoruz ki, galaksimiz modern teleskoplarla görülebilen birkaç yüz milyar galaksiden yalnızca biridir, her galaksi kendi içinde birkaç yüz milyar yıldız içermektedir... Bir ucundan diğerine yüz bin ışık yılı uzunluğunda ve yavaşça dönmekte olan bir galakside yaşıyoruz; galaksinin spiral kollarındaki yıldızlar merkez etrafında birkaç yüz milyon yılda bir tur atacak şekilde dönmektedirler. Güneşimiz aslında sıradan, ortalama boyutta, sarı bir yıldızdır ve spiral kollardan birinin iç kesimlerine yakın bir yerdedir. Dünyanın evrenin merkezinde olduğunu düşündüğümüz Aristoteles ve Ptolemaios’ tan bu yana hiç kuşkusuz epey yol kat ettik...” BÜYLÜ, ESRARENGİZ VE RENKLİ RÜYALAR... “Zamanı” çözmeye çalışırken “geçen zamanı” da hesaba katmak gerekiyor. Doğanın vakti bol nasıl olsa! Bir parçası olduğumuz evreni tanımlamak ve sırlarını çözmek için elimizde olan tek şey insan oluşumuz. Ben de bizim sinemamızdan örnek vermek isterdim ama “Dünyayı Kurtaran Adam”, içeriğinden bir parçasını çıkaramayacağım derinlikte. Stephen Hawking ise, yazılarında “Uzay Yolu” dizisine sıklıkla deyiniyor. Hawking diyor ki: “Uzay Yolu dizisinin konusu, ışık hızından çok daha yüksek olan bükülme hızında gidebilen Atılgan benzeri uzay gemilerine dayanır. Bununla birlikte, Kronolojinin Korunması Tahmini doğruysa; galaksiyi, ışıktan yavaş ilerleyen, roketli uzay gemileriyle keşfetmemiz gerekecek.” Aslında Hawking, teorilerini açıklarken eksik kaldığı noktaları da vurgulama cesaretini gösteriyor. Yukarıda sözünü ettiği “bükülme hızında yol alma” meselesinde olduğu gibi, topu gelecekte keşfedilecek mükemmel kuramlara atıyor. M-KURAMI VE HİPER-UZAY Hawking’in 1988’de yayınladığı Zamanın Kısa Tarihi adlı kitabında gözüne kestirdiği, nihai hedef olarak önüne koyduğu “Her Şeyin Kuramı” (Theory of Everything) ile evrenin varoluşunu bütünüyle ortaya koymayı amaçlıyor. “Henüz tam olarak anlaşılmamış bir kuram” olarak nitelese de Hawking, son kitabında “M-Kuramı”nı önemli ipuçlarıyla sergiliyor. M-Kuramı, genel tanımıyla, beş sicim kuramını ve süper kütle çekimini kuramsal tek bir çatı altında birleştiren bir teori. Kitapta bu konuyla ilgili detaylı teknik açıklamalar bulunuyor. Ancak bunu pratik örneklemeye vurduğumuzda teori bulanık bir resme dönüşebiliyor. M-Kuramı’nın oluşturduğu resimde “fantastik” olduğunu düşünebileceğimiz bazı görüntüler var. Hawking’e göre, görülebilen evrenlerimiz dışında, iç içe geçmiş paralel evrenler var; ve üstelik görülemeyen bu evrenler sonsuz sayıda bulunuyor. Bilim-kurgu romanlarını andıran bu teoriyi daha somut biçimde açıklamak için Hawking hologram örneğini kullanıyor: “Hologramlarla, istenilen açıdan bakıldığında iki boyutlu yüzeyde üç boyutlu bir görüntü elde ediliyor. Yani yüksek boyuttaki bilgiler, daha düşük boyuttaki bir oluşumun içine kodlanıyor. Öyleyse, üç boyutlu dünyamızda gerçekleşen her şey, aslında daha yüksek boyutlu bir dünya tarafından üretilmiş olabilir mi? Ya da bir paralel dünyanın sadece yansıması olabilir miyiz?” Bu yaklaşım bizlere uykusuz geceler kazandırıyor. Ve sanırım Hawking’in neredeyse doğa kadar bol vakti var.

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın