| | | | Bilginin yıllardır parayla satıldığı, her türlü rekabetin gazetelerin satış fiyatı ve promosyon gücü ile ölçüldüğü bir medyada yöneticilik yapan beyinler, bilginin ücretsiz olarak yayıldığı bir dünyada zaman zaman strateji geliştirmekte zorlanabiliyorlar.
Gazeteler, ne kadar modern matbaalara sahip olurlarsa olsun sonuçta yüzlerce yıllık analog baskı teknolojilerini kullanıyor. Bu teknolojilerin ve gazetelerin yakında tarih olacağı iddiası elbette yersiz. Gazeteler, artan baskı maliyetlerine, farklı kaynaklardan gelen içerik rekabetine, etkileşim eksikliklerine rağmen, daha uzun yıllar yayın hayatlarını sürdürecekler. Burada sorulması gereken sorulardan belki de en önemlisi, iletişim teknolojileri ve internetin yayılmasıyla birlikte, farklı platformlarda kendine yeni mecralar bulan reklam pastasında, gazeteler için her geçen yıl küçülecek payın kaç gazetenin hayatta kalmasına izin vereceği.
GAZETELERDE SADECE HABER YOK
Her ne kadar, elektronik haberleşme olanaklarıyla birlikte, gazetelerde yayınlanan haberlerin bir sonraki güne kadar haber olma özelliğini bile kaybettiği öne sürülüyorsa da, gazeteler hala sadık okuyucularını koruyorlar. Bunun temel nedenlerinden biri gazetelerin sayfalarında sadece haber vermemeleri. Bu sayfalarda seri ilanlar, şirket ilanları, bulmacalar, karikatür bantları, günlük falınız, magazin, sinema seansları ve belkide en önemlisi köşe yazıları yer alıyor. Ancak bugünlerde internet portalları bu hizmetlerin tamamını üstelik ücretsiz olarak elektronik ortamda okuyucularına veriyorlar. Peki insanlar neden gazetelere para ödüyorlar? Ve bu alışkanlık internet kullanımı yayıldıkça, hızlandıkça ve ucuzladıkça da devam edecek mi? Bu sorular tabii ki basın sektöründe sadece genel yayın yönetmenlerini ilgilendirmiyor. Basında çalışan pek çok gazeteci yaşanan krizin de etkisiyle bir gecede internet editörü olarak hayatlarına devam etmek zorunda kaldı. Böyle bir ortamda bu soru gazeteciler içinde önemli.
DÜNYA’DA İNTERNET GAZETELERİ GEÇİYOR
Madalyonun iki yüzünde birden bulunmuş bir gazeteci olarak, ben de bu konulardaki araştırmaları mümkün olduğunca takip ediyorum. Geçen gün Lyra’s Content Intelligence Group tarafından bu konularla ilgili olarak bir hazırlanan bir rapora rastladım. Her ne kadar, basının farklı bir yapıya sahip olduğu ABD’de gerçekleştirilmiş olsa da, 1.200’ü düzenli gazete okuyucusu toplam 1.400 kişi üzerinde yapılan araştırmanın sonuçaları bir hayli ilginç. Bu bulgular internet penetrasyonunun oldukça düşük olduğu ülkemiz için belki bugünü yansıtmıyor olabilir, ama basın sektörünün yarınları için ciddi ipuçları verdiği kesin.
Araştırmaya göre internet kullanımı, gazetelerin önemi, okuyucu sayısı ve toplum üzerindeki rolü üzerinde açık olarak olumsuz etki yapıyor. Internet, gazeteler başta olmak üzere diğer medyalardaki okuyucuları kendine çekiyor ve okuyucuların zamanını elektronik ortamda geçirmesine neden oluyor. Gazete okurları, düzenli olarak aldıkları gazeteden vazgeçmemekle birlikte, bu gazeteleri okumak için ayırdıkları zamanı kısatıyorlar. Kişilerin internet deneyimleri arttıkça, basılı gazete okuma alışkanlıkları ve marka sadakatleri azalıyor.
Türkiye’nin aksine yerel gazetelerin güçlü olduğu ABD’de, gazete endüstrisindeki araştırmaların da gösterdiği gibi, yerel haberler, ölüm, iş, emlak, vasıta ilanları, yerel gazetelerin en güçlü olduğu konu başlıklarını oluşturuyor. Ulusal gazetelerin durumu ise pek parlak değil. Siyaset ekonomi gibi ulusal boyuttaki haberlerde ve magazin ve eğlence haberlerinde, genç kullanıcı sayılarının artmasıyla, internet gazetelere üstünlük sağlıyor.
GAZETE SİTESİ DEĞİL HABER SİTESİ | |
| 
New York Times, internette de başarılı olmuş az sayıda gazeteden biri | |
|
Yine aynı araştırmaya göre gazeteleri en çok telaşlandıracak teşhislerden biri ise, mevcut gazete okuyucularını kendi markası altında internet okuru haline getirmedeki zorluk. Araştırmalar, eski gazete okurlarının internette haber takip ederken genelde gazete sitelerini değil, farklı haber sitelerini tercih ettiklerini gösteriyor. NewYork Times, Wall Street Journal ve Boston.com gibi siteler, bu geçişin başarılı olabileceğinin kanıtları, ancak yine de gazete yöneticilerinin gazetelerin hem basılı hem de elektronik medyada başarılı olacakları varsayımı maalesef genelde gerçek hayatta işlemiyor.
Başta ABD olmak üzere, internet kullanımının yoğunlaştığı ülkelerde, internet sıradan vatandaşın hayatında gazeteden daha güçlü bir bilgi kaynağı olmuş durumda. Gazetelerin kalesi sayılabilecek 55 yaş ve üstündeki nüfus halen gazete okuma alışkanlıklarını koruyor. Ancak gazeteler için kötü haber bu yaş grubunun hızlı bir şekilde internete de alışıyor olması. Araştırmalar bu yaş grubunda hem kullanıcı sayısının hem de internet başında harcanan saatin arttığını gösteriyor. Gençler de ise internet her bakımdan gazetenin önünde yer alıyor. 25 yaş altındaki gençlerin ezici bir çoğunluğu interneti günde 1 kezden fazla kullanırken, günlük gazete okuyanların oranı yüzde 20’nin altında kalıyor.
İnternet kullanımının artması ve yeni okuyucular olması beklenen gençlerin interneti gazeteye tercih etmesi yakın gelecekte gazetelerin mutlaka çözmesi gereken bir sorun olarak basın sektörünün karşısına çıkacak gibi görünüyor. Gazetelerin bu sorunu çözerken dayanabilecekleri en büyük destek internetin hızına karşılık güvenilirlikleri ve derinlikleri olabilir. Ancak Türk basınında okuyucular tarafından güvenilir haber kaynağı olarak tanınan gazete sayısı da pek o kadar fazla değil. Haberleri derinlemesine vermek de tabloid basın için artık bir lüks, adeta sayfa israfı olarak görülüyor. Bu şartlarda dünyada gazetelerini terk etmeyen okuyucuların, Türkiye’de gazetelerine sadakatlerini sürdürmeleri için eski alışkanlıklar ve promosyonlar dışında pek bir sebep kalmıyor. Bu şartlar altında elektronik haberciliğin yakın gelecekte doğuracağı rekabet, gazetelerin de yayın anlayışlarını gözden geçirmeye zorlayacak gibi görünüyor.
| |
