Konu: BM Kararı ve PKK
Konuk: ASAM Ortadoğu Masası Şefi Ali Nihat Özcan

Erdoğan Aktaş: İyi günler... 11 Eylül saldırısının ardından terör olgusu, global düzeyde tartışılmaya başlandı.. BM Güvenlik Konseyi'nce 28 Eylül 2001'de kabul edilen 1373 sayılı sayılı karar çok önemli... Biraz sonra bu kararın önemini ve Türkiye açısından taşığıdı değeri haberimizde izleyeçeksiniz... Ve bunun ardından PKK'nın son durumunu Yakın Plan'a alacağız..

"11 Eylül'deki saldırıların ardından oluşan terörizmle mücadele atmosferi, Türkiye'yi, daha önce hiç tahmin edilmeyen hukuki destek bulabileceği zemine taşıdı... BM Güvenlik Konseyi'nce 28 eylül'de kabul edilen 1373 sayılı karar gereğince, terörizmle mücedelede en büyük ortak platform gerçekleştirilmiş oldu. Bu karara göre, terörle mücedelede öncelik, örgütlerin mali kaynaklarını kurutmak... Tabi bu göründüğü kadar kolay değil. Bu yüzden uluslarası bir dayanışma ve bilgi akışı şart.
İkinci öncelik ise terör eyleminin engellenmesi ve cezalandırılması... Bu amaçla devletlerden terör eylemlerine mali kaynak bulunması, sempatizan sağlanması, eylemlerin planlanması, hazırlanması ve gerçekleştirilmesi aşamalarından herhangi birine, ya da tümüne katılmış kişileri izlenmesi, faaliyetlerinin önlenmesi ve cezalandırılması isteniyor.
Ayrıca devletlerden terör eylemlerinin herhangi bir aşamasına, ya da tümüne katılmış kişilerin izlenmesi, haklarında bilgi ve kanıt toplanması, yakalanması ve yargılanması konusunda, eğer kendi yasaları buna izin vermiyorsa, gerekli düzenlemelerin yapmaları da isteniyor.
BM'nin önerdiği tedbirler arasında, terörle ilişkili kişilerin seyahatleri, hareketleri, eylemleri ve faaliyetleri konusunda üye ülkelerin birbirine bilgi aktarması da var... Bu aşamada ilk unsura dikkat çekiliyor. Teröristlerin sahte kimlik ve pasaport kullanımından dolayı gümrüklerde önlemlerin arttırılması ve göçmenlik kurumunu istismar edilmemesi için göçmenlikle ilgili yasaların da sıkılaştırılması...
BM, ayrıca kara para aklama, silah ve uyuşturucu kaçakçılığının yanısıra, yasadışı kimyasal madde ticareti konusunda, ülkeleri birbirlerini bilgilendirmeye çağırıyor..
İşte tüm bu kararlar, yıllarca terörlü mücadele eden Türkiye'yi uluslarası platformda kendisini daha iyi ifade etme olanağı tanıyor. Eğer Ankara, kendi hukuki zeminini iyi hazırlarsa, Avrupa artık, Türkiye'nin terör eylemlerinin faillerini iade talebini gözardı edemeyecek... Belki de en önemlisi, PKK gibi örgütlerin para kaynakları kurutulabilecek."

Erdoğan Aktaş: 11 Eylül'ün ardından üzerinde en çok konuşulan konulardan biri terör örgütlerinin para kaynaklarıydı. Ki, eğer Türkiye baz alınarak konuşulacak olursa, özellikle Avrupa'dan Türkiye'deki örgütlere gelen maddi kaynak çok önemliydi. Peki bundan sonra ne olacak. Ankara'ya dönüyoruz. Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi' (ASAM) Ortadoğu Masası Şefi Ali Nihat Özcan konuğumuz. Sayın Özcan, BM Güvenlik Konseyi'ndeki kararın, Türkiye açısından nasıl değerlendirileceğini de konuşacağız. Fakat PKK olgusu üzerinde duracak olursak. Şu an ne durumda PKK?

Ali Nihat Özcan: Önce şunu ifade etmek lazım ki, PKK olayı, olgusu Türkiye'de hemen 27 yılı bulan bir süreç içerisinde gelmiş durumda. Bu süreç hem uluslararası sisteme hem de Ortadoğu'daki alt sistemlerin değişimine tanık oldu. Dolayısıyla her değişim PKK'yı farklı bir varyanta taşıdı. Bu çerçeveden baktığımız zaman PKK'nın ilk doğuş süreci de soğuk savaşta, vekaletle yürütülen savaşlar sistematiği içerisinde ortaya çıktığı gibi, onu Bekaa vadisine taşıyan, ardından da Kuzey Irak'a getiren olgular da Ortadoğu'daki alt sistemler içerisinde meydana gruplaşmalarla çok yakından ilgiliydi. Şimdi bu çerçeveden bakınca, tabi soğuk savaşın bitmesiyle beraber farklı nedenlerle PKK, farklı bir varyantta dolanmaya başladı. Özellikle Körfez savaşı sonrası, Irak'ta ortaya çıkan çıkan sonuçlarla ilgili olarak. Ancak yine bunun yine Türkiye'yle ilgili sorunu olan Yunanistan ve Avrupa ayağını da dikkate aldığımız zaman PKK, bu tüm nitelikleriyle şu anda BM'nin hukuki sınırlarını çizip, belli bir noktaya getirmeye çalıştığı olguların tamamını kendi bünyesinde barındıran bir organizasyon halindeydi. Fakat Türkiye açısından sanırım konu farklı bir alana taşındı. Artık PKK'da şiddetten öte kendisini ifade etme konusunda veya amacını gerçekleştirme konusunda kullandığı yöntemler belki de onun gelecekle ilgili konumunu daha tartışmalı hale getirecek gibi gözüküyor.

Erdoğan Aktaş: Sizinle daha önce yaptığımız röportajlarda da altını çizdiğiniz bir konu var. Özellikle, Öcalan'ın yakalanma sürecinin ardından PKK'nın siyasallaşma çabası içerisinde olacağı. Şu konjonktürde bu mümkün mü? Ve bunun önü alınabilir? Türkiye, bu açıdan ne yapar?

Ali Nihat Özcan: Şimdi, biz gelecekle ilgili olarak vizyonumuzu çıkarırken, bunu kısa, orta ve uzun vadede neler olacağı konusunda özellikle konuşlandırdık. Yani jeopolitik, jeoekonomik ve jeokültürel şartlarda değişiklik olmadı. Fakat buna yeni bir boyutuyla güvenlik algılaması girdiği için, bu yeni ortamın nasıl oluşacağı noktasında bunun hem PKK'yı hem de Türkiye'yi nasıl etkileyeceğine bakmak gerekiyor. Bu çerçevede kısa vadede PKK, mevcut olan şartlar itibariyle belki bir daha geriye doğru dönüp, tekrar şiddete kullanmak ve içinde riskler taşıyan bir olguya doğru girişmeyecek. Ancak ABD ve BM'den çıkardığı yasayla, gerek devletler tarafından desteklenen bu tür terör organizasyonlarını, gerekse çok uluslu şirketler gibi oluşmuş, çokuluslu terör organizasyonlarının önünü kesmek için hukuki bir takım tedbirler alınıyor. Ama biz bunun orta vadede Amerika'nın terör sorununu çözmek için diğer ülkelerle ittifak yaparak, sadece askeri ve baskı araçlarını kullanarak, güç kullanarak değil, bu arada ekonomik, politik, kültürel ve hukuki araçları da kullanacağını değerlendirdiğimiz zaman, bunun Türkiye açısından problemin başka bir platformda, belki daha yoğunluklu olarak süreceği anlamına geliyor. Yani bu kısaca şu anlamı taşıyor: Türkiye, kısa vadede belki PKK'nın gerçekleştirebileceği bir şiddet eyleminden dolayı uluslararası platformda meşruiyet sağlayabilir. Ancak orta ve uzun vadede, terörizmin engellenmesi ve teröre yataklık yapan sistemlerin kurutulmasında kullanılacak araçlar noktasında Türkiye, mevcut olan gelişmeler ışığında liberal yaklaşımlarla daha da zor bir aşamaya doğru girecek gibi gözüküyor.

Erdoğan Aktaş: Örgütlerin parasal kaynakları konuşuluyordu. Sizce, resmi olarak PKK'nın para kaynakları şu ana kadar iyi tahlil edildi mi?

Ali Nihat Özcan: Ben, tahlil edildiğini tahmin etmiyorum. PKK'nın 27 yıllık seyri esnasında, mali anlamda kendi kendine yetebilme ve kendini varlanabilme noktasında ikiye ayırmak gerekiyor. Bir tanesi 1990'lara, yani soğuk boyunca sürdüren PKK, bir de 90'lardan sonra... Neden böyle bir ayırıma gidiyoruz. Çünkü PKK'nın ortaya çıktığı süreç, soğuk savaşın Ortadoğu alt sistemleri, yani İran, Suriye yakınlaşması, buna karşılık Türkiye, Amerikan ilişkileri, bir tarafta Arabistan çatışmaları nedeniyle onu Ortadoğu'ya taşıyıp, lojistik olarak, silah olarak, eğitim olarak ve diğer maddi imkanlar ve istihbarat olarak desteklenen bir ülkeler sistematiği vardı.

Erdoğan Aktaş: Türkiye, bu anlamda Avrupa'da da bir adım atabilir mi? Özellikle BM'nin aldığı bu kararın ardından...

Ali Nihat Özcan: Bir takım girişimler bulunacak, bir takım yasal hakları harekete geçirecek ama ben istenilen sonucun alınabileceğini sanmıyorum.Çünkü yine burada terörün tanımlaması konusunda, terör eğer ideolojik formasyonlu ve uluslararası sistemde batıyı ve Amerika'yı tehdit ediyorsa belki o zaman soruna çözüm bulmak için biraz daha istekli olacak. Ama terör Türkiye'deki gibi eğer Avrupa'nın tanımladığı gibi, sorunu Türkiye'de çözelim ve etnik temelli yaklaşımlar olursa, bu durumda ben, Türkiye'nin uzun vadede Avrupa'dan çok istekli, çok da heyecanlı olarak yardım alacağını sanmıyorum.

Erdoğan Aktaş: Sayın hocam, çok teşekkür ederim, bilgilerinize bizimle paylaştığınız için. BM kararının ardından Türkiye'nin terörle mücadelesini ve özellikle PKK'nın son durumunu Yakın Plan'a aldık..