Eylül enflasyonu yüksek çıktı

Eylül enflasyonu yüksek çıktı

Eylül ayında TÜFE yüzde 5.9, TEFE yüzde 5.4 artış gösterdi. Çekirdek enflasyon ise yüzde 5.4 arttı.

Ankara/İstanbul NTV-MSNBC


3 Ekim— Eylül ayında enflasyon verileri beklentilerin üzerinde gerçekleşti. DİE’den yapılan açıklamaya göre, toptan eşya fiyatları yüzde 5.4, tüketici fiyatları yüzde 5.9 artış gösterdi.


		Memura enflasyon zammı yüzde 5.8 Benzine yüzde 2.9 zam yapıldı Ağustos'ta enflasyon beklendiği gibi: % 2.9

Toptan Eşya Fiyatları Endeksi’nde yıllık yüzde 74.7 artış gerçekleşirken, Tüketici Fiyatları Endeksi’ndeki artış yüzde 61.8 olarak gerçekleşti. Buna göre, yıllık enflasyon Eylül ayında, önceki yılın toptan eşya fiyatının 30.8 puan, tüketici fiyatında ise 12.8 puan üstünde gerçekleşti.
2000 Eylül ayında yıllık enflasyon toptan eşyada yüzde 43.9, tüketici fiyatlarında yüzde 49.0 olmuştu. 2000 Eylül ayında, toptan eşya fiyatlarındaki artış yüzde 2.3, tüketici fiyatlarındaki artış ise yüzde 3.1 olmuştu.
Çekirdek enflasyon olarak da bilinen özel imalat sanayi fiyat artışı ise yüzde 5.4 arttı. Eylül ayında tarım sektöründe fiyat artışı yüzde 5.1 olarak gerçekleşti.
Aylık enflasyon

Aylık enflasyon
	Toptan Eşya				Tüketici
Aylar	1998	1999	2000	2001	1998	1999	2000	2001
Ocak	6.5	3.6	5.8	2.3	7.2	4.8	4.9	2.5
Şubat	4.6	3.4	4.1	2.6	4.4	3.2	3.7	1.8
Mart	4.0	4.0	3.1	10.1	4.3	4.1	2.9	6.1
Nisan	4.0	5.3	2.4	14.4	4.7	4.9	2.3	10.3
Mayıs	3.3	3.2	1.7	6.3	3.5	2.9	2.2	5.1
Haz.	1.6	1.8	0.3	2.9	2.4	3.3	0.7	3.1
Tem.	2.5	4.0	1.0	3.3	3.4	3.8	2.2	2.4
Ağust.	2.4	3.3	0.9	3.5	4.0	4.2	2.2	2.9
Eylül	5.3	5.9	2.3	5.4	6.7	6.0	3.1	5.9
Ekim	4.1	4.7	2.8		6.1	6.3	3.1
Kasım	3.4	4.1	2.4		4.3	4.2	3.7
Aralık	2.5	6.8	1.9		3.3	5.9	2.5
Yıllık Enflasyon
	Toptan Eşya				Tüketici
Aylar	1998	1999	2000	2001	1998	1999	2000	2001
Ocak	92.5	50.0	66.4	28.3	101.6	65.9	68.9	35.9
Şubat	89.6	48.3	67.5	26.5	99.3	63.9	69.7	33.4
Mart	86.0	48.2	66.1	35.1	97.2	63.5	67.9	37.5
Nisan	83.3	50.0	61.5	50.9	93.6	63.9	63.8	48.3
Mayıs	79.9	50.0	59.2	57.7	91.4	63.0	62.7	52.4
Haz.	76.7	50.3	56.8	61.8	90.6	64.3	58.6	56.1
Tem.	72.1	52.4	52.3	65.4	85.3	65.0	56.2	56.3
Ağust.	67.4	53.7	48.9	69.6	81.4	65.4	53.2	57.5
Eylül	65.9	54.4	43.9	74.7	80.4	64.3	49.0	61.8
Ekim	62.0	55.2	41.4		76.6	64.7	44.4
Kasım	58.6	56.3	39.1		72.8	64.6	43.8
Aralık	54.3	62.9	32.7		69.7	68.8	39.0

Ocak-Eylül döneminde enflasyon oranları toptan eşyada yüzde 62.9, tüketici fiyatlarında ise yüzde 47.7 oldu.
Bu arada Eylül ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon ise toptan eşyada yüzde 49.7, tüketici fiyatlarında yüzde 47.8 olarak hesaplandı.
Eylül ayındaki yüzde 5.4’lük artışın yüzde 1.3’ü kamu sektöründen, yüzde 4.1’lik bölümü ise özel sektörden kaynaklandı.

TEFE 5 PUAN ARTTI
Enflasyon, Eylül’de beklentilerin üzerinde çıktı. Buna göre Eylül’de TÜFE geçen Ağustos ayına göre 3 puan, TEFE de 1.9 puan artmış oldu. Yıllık bazda ise TEFE Ağustos’a göre yüzde 5.1, TEFE de yüzde 4.3 yükseldi.
Ağustos’ta TEFE yüzde 69.6, TÜFE ise yüzde 57.5 olmuştu. Ağustos ayında toptan eşya fiyatları yüzde 3.5, tüketici fiyatları 2.9 artış göstermişti. Çekirdek enflasyon ise yüzde 4.8 olmuştu.

Bankacıların enflasyon tahmini % 4.2’ydi

CNBC-E’nin 26 banka ve aracı kurum ekonomisti arasında yaptığı ankete göre Eylül ayında TEFE’nin yüzde 4.5, TÜFE’nin yüzde 4.2 çıkması bekleniyordu.

DOÇ.DR. SELÇUK: SORUN BORÇ SORUNU
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Faruk Selçuk da, enflasyon verilerinn piyasa beklentilerinin üzerinde geldiğini hatırlatarak, yükselişte mevsimsel etkinin de belirleyici olduğunu söyledi.
Doç. Selçuk, CNBC-E’de yaptığı değerlendirmede, son günlerde Türkiye’nin büyüme veya enflasyon arasında tercih yapması konusunda tartışmaların yanlış olduğunu belirterek, herşeyin temelinde borç sorununun yattığını söyledi.
“Türkiye’nin büyümesi önündeki en büyük engel, Şubat ayının fırsat olarak kullanılarak aşılabilecek iç borç sorunudur. Krizden sonra, ekonominin tüm enerjisi, sürdürülemeyen bir borcu sürdürmeye yönelmiş, ekonomi o nedenle toparlanamamıştır. Şu anki durumumuz borç sarhoşluğunun yarattığı başağrısını çeken Latin Amerika ülkeleri gibi. Borç sorununun bir defalık ve kalıcı olarak çözülmesi gerekiyor. Türkiye ekonomisi durgunluk yaşıyor teşhisine katılamıyorum” diyen Doç. Selçuk, öncelikle borç sorununun aşılması gerektiğini söyledi.
Doç. Selçuk, “İçinde yaşadığımız dönemin geçici bir kriz olarak değerlendirildiği gözleniyor. Ancak bu durum kalıcılık gösterebilir. Latin Amerika ülkelerinde 1980’li yıllarda yaşandığı gibi” dedi.
Borç konusunda tüm kesimlerin anlaşması gerektiğini belirten Doç. Selçuk, “Özel kesimde de ciddi bir borç sorunu var. Bu sorunu aşmanın yolu, enflasyonu düşürmenin yolu aspirin içmek. Yani, kamu kesimine kararlılığınızı, disiplininizi göstermeniz gerek. Bu noktada siyasi irade öne çıkıyor. Ne reçetesi önerilirse önerilsin, kimsenin güvenmediği bir hükümette birşey yapılması çok zor. Krizin aşılmasının yolu, aynı sarhoşluğu yaşamayacağınızın garantisini vermekte. Bundan sonra alkol almayacağınızın garantisini vermek durumundasınız” dedi.

DOĞAN: HEDEFLEME BAŞARILI OLAMAZ
Alternatifbank Başekonomisti Saruhan Doğan da, enflasyon verileri ardından yaptığı değerlendirmede, Türkiye gibi uzun yıllar kronik enflasyonla boğuşmuş ülkelerde enflasyon hedeflemesinin başarılı olamayacağını öngördü.
Doğan, “Enflasyon hedeflemesinin devam etmesi gerektiğini belirtirken, IMF’nin getirdiği yüzde 25 gibi bir hedefin yakalanması çok zor” derken, gerçekçi hedeflerin koyulması gerektiğini söyledi. Doğan, enflasyon hedeflemesi sisteminin gelişmiş ekonomilerin yüzde 10 düzeyindeki rakamlarını yüzde 4-5’e çekecek nitelikte bir sistem olarak ortaya konulduğunu belirtirken, Türkiye’de yüksek seyreden enflasyonun aşağı gitmesini sağlayamayacağını öngördü.
“Türkiye’de gerçekçi enflasyon hedefleri yüzde 40 düzeyinde olmalı. Bu rakamın yakalanması da parasal ve mali disiplinin korunmasına bağlı görünüyor” diyen Doğan, halkın enflasyon oranının düşürülmesi konusunda istekli olduğundan ‘şüphe ettiğini’ de söyledi.
Doğan, “İşsiz kalmış insanların, işini hala sürdürebilen insanların son problemi enflasyon. Biz yanlış yoldayız” dedi.

MADENCİLİK ARTIŞTA İLK SIRADA
Toptan eşya fiyatlarına sektörler itibariyle bakıldığında en yüksek fiyat artışı yüzde 9.7 ile madencilik sektöründe gerçekleşirken, tarım sektöründeki artış yüzde 5.1, imalat sanayinde artış yüzde 5.3 ve elektrik sektöründe yüzde 5.4 yükseldi.
Eylül ayı itibariyle son bir yıllık dönemde ise sektörel bazda en yüksek fiyat artışı, yüzde 111.9 ile elektrik, gaz ve su sektöründe gerçekleşti. Yıllık enflasyon, tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektöründe yüzde 43.1, imalat sanayinde yüzde 82.8, madencilik ve taşocakcılığı yüzde 90.2 oldu.
Alt sektörler bazında, yıllık en yüksek fiyat artışları yüzde 120.7 ile elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı, yüzde 120.5 ile diğer ulaşım araçlarının imalatı ile metal ceveri madenciliği, yüzde 108.1 ile kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünlerinde görüldü.

GİYİM HARCAMALARI ARTIŞTA LİDER
Tüketici fiyatları kapsamında ise Eylül ayında en yüksek artış yüzde 12.8’le giyim-ayakkabı harcamalarında görüldü. Aynı dönemde, fiyatlar gıda, içki ve tütünde yüzde 6.4, konut yüzde 5.0, ev eşyası yüzde 4.5, sağlık yüzde 3.4, ulaştırma yüzde 6.2, eğlence ve kültür yüzde 7.2, eğitim yüzde 9.7, lokanta, pastane ve otel yüzde 1.2, çeşitli mal ve hizmetlerin fiyatları da yüzde 2.3 oranlarında arttı.
Yıllık bazda ise ana harcama grupları itibariyle fiyatlar en fazla, yüzde 74.8 ile çeşitli mal ve hizmetlerde görüldü. Aynı dönemde gıda, içki ve tütün yüzde 55.2, giyim ve ayakkabı yüzde 60.1, konut yüzde 62.6, ev eşyası yüzde 70.1, sağlık yüzde 53.5, ulaştırma yüzde 74.6, eğlence ve kültür yüzde 72.8, eğitim yüzde 53.8, lokanta pastane ve otel fiyatları yüzde 41.7 arttı.

ZAM ŞAMPİYONU OKUL DERGİSİ
Eylül’ün zam şampiyonu ise yüzde 92.3’le okul dergisi oldu. Okul dergisi ücreti ilk sırada yeralırken, dergiyi yüzde 56.2 ile üniversite harcı, yüzde 30.4 ile kreş ve anaokul ücreti, yüzde 26.7 ile okul önlüğü izlerken, sigara, tayyör gibi ürünler de yine en yüksek fiyat artışı görülen ürünler listesinde yerlerini aldılar.
Eylül ayında, domates salçasına yüzde 7.6, çaya ve çelik mutfak eşyasına yüzde 7.1, tahin helvasına yüzde 6.6, bisküviye yüzde 6.2 ve tül perdeye de yüzde 6.1 zam yapıldı.
Bu arada, Eylül ayında fiyatı düşen tek ürün yüzde 2.1 oranında ucuzlayan fındık içi oldu. Eylül’de badanacı ve boyacı fiyatları yüzde 0.4, tavuk eti yüzde 1 ve şarap fiyatı da yüzde 1.5 artış gösterdi.

EN AZ FİYAT ARTIŞI KOCAELİ’DE
Eylül ayında en az fiyat artışı aylık bazda Kocaeli’de, yıllık bazda da Konya’da gözlendi. Kocaeli’de fiyat artışı yüzde 3.5 olurken, bu ili yüzde 5’le Diyarbakır ve yüzde 5.1’le İzmir izledi. Fiyatların en fazla arttığı il ise yüzde 7.5’le Kayseri olurken, ikinci sırada yüzde 6.9’la Eskişehir yeraldı.
Bölgeler itibariyle en az fiyat artışı yüzde 4.7’yle Doğu Anadolu Bölgesi’nde olurken, en yüksek fiyat artışı yüzde 6.3’le İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde gözlendi.

İSTANBUL’DA FİYATLAR YÜZDE 5 ARTTI
Bu arada, İstanbul Ticaret Odası’nın hazırladığı endekse göre, Eylül ayında perakende fiyatlar yüzde 5, toptan fiyatlar yüzde 4.5 oranında yükseldi. İTO’dan yapılan açıklamaya göre, İstanbul Ticaret Odası tarafından hazırlanan 1995 bazlı geçinme endeksine göre, yıllık ortalama artışlar perakende fiyatlarda yüzde 47.5, toptan fiyatlarda yüzde 48.9 şeklinde gerçekleşti.
İzmir’de ise İzmir Ticaret Odası’nın hazırladığı endekse göre tüketici fiyatları yüzde 9, toptan eşya fiyatları yüzde 6.8 artış gösterdi. Tüketici fiyatları geçen yılın Eylül ayına göre yüzde yüzde 66 artarken, toptan eşya fiyatlarındaki artış yüzde 52.4 olarak gösterdi.



		Bankaların kara tahtaları siliniyor • KOBİ’lere 1 milyar dolarlık ‘cansuyu’ • Dolar 5 kuruş eridi, 1,67’ye indi • Markaların korunması tasarısı yasalaştı • Unakıtan: Çok şükür batan banka yok

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın